Debatcentrum De Grens   Opinie    Nieuws   Interviews    Contact

20 maart verkiezingen Provinciale Staten:

Niet klagen, maar stemmen!

Door Rob Vrolijk

Woensdag 20 maart is het weer zover. Dan mogen wij Nederlandse burgers weer naar de stembus voor de provinciale verkiezingen. En met die wild kakelende symfonie aan protesten van ‘ontevreden burgers’ op sociale media, zou je verwachten dat we massaal gebruik gaan maken van ons stemrecht – dat tot 1970 overigens nog werd beschouwd als een plicht – om het controlerende en het uitvoerende orgaan van onze provincie te kiezen.

Niet stemmen levert in ieder geval niets op

Ik vrees alleen dat het percentage aan stemmers (ver) onder de 50% blijft. Onder het mom dat het toch allemaal niets uit maakt. En/of/omdat het allemaal doorgestoken kaart is. En/of/omdat onze democratie een fopspeen is/niet werkt/volstrekt corrupt is. We hebben de negatieve drogredenen om niet te gaan stemmen voor het uitkiezen, maar de enige zekerheid die dat oplevert is dat je niet-stem inderdaad niets oplevert.

Wat wij Brabanders willen

Levert een actieve stem dan wel iets op? Jazeker, al betekent het niet dat je voor 100% gelijk krijgt. Het verkiezingsresultaat is de grootste gemene deler van wat wij met z’n allen als Noord-Brabander willen. Niet wat een individu, een kleine groep of zelfs een grote groep wil. Al neemt de invloed natuurlijk wel toe evenredig toe met de grootte van de groep.

Democratie: niemand en iedereen krijg z’n zin

Het mooie van onze democratie is dat deze niet perfect is. Niemand krijgt z’n zin, maar tegelijkertijd krijgt iedereen z’n zin. Een beetje wel te verstaan. Misschien dat ik dat het aardigste kan illustreren met het gemodder rondom het kinderpardon onlangs. Dat is inderdaad een landelijk issue, maar is een goede illustratie.
Het conservatieve deel van de natie wilde absoluut geen uitzonderingen. Voorgenomen uitzettingsprocedures moesten zonder aanziens des persoons worden uitgevoerd. De progressieven daarentegen wilden het nu juist wel op individueel niveau beoordelen. Kinderen mochten niet de dupe worden van een falend systeem en/of ouders plus slimme advocaten die hier willens en wetens op aanstuurden.

Het democratisch proces is gerommel

Het gevolg was een eindeloze litanie aan gekissebis met als eindresultaat een compromis waar beide partijen zich tegelijkertijd wél en niet in kunnen vinden. De wat extremere conservatieven vinden dat er teveel wordt toegegeven aan de progressieven, de wat extremere progressieven vinden dat er teveel wordt toegegeven aan de conservatieven. Maar zo gaat dat nu eenmaal in een goed functionerende democratie: niemand krijgt voor 100% gelijk. Op het moment dat dát gebeurt, weet je dat je in een dictatuur leeft.

Waar stemmen we eigenlijk voor?

Terug nu naar de verkiezingen voor de Provinciale Staten. In principe werkt het provinciaal bestuur net zoals het gemeentelijke bestuur en wat minder zoals het landelijk bestuur. Om te beginnen bepalen de burgers van een provincie wat de samenstelling wordt van de Provinciale Staten. Dat is dus wat we doen op 20 maart, door te stemmen op de kandidaat c.q. partij van onze voorkeur. De aldus gekozen leden van de provinciale staten kiezen vervolgens de leden van de Gedeputeerde Staten. Deze Gedeputeerde Staten vormen als het ware de regering van de provincie (vergelijk met het College van wethouders in de gemeente), onder leiding van de Commissaris van de Koning (vergelijk met de burgermeester).

Wie doet wat?

De Gedeputeerde Staten maken de wetsvoorstellen en voeren de aangenomen wetten uit; de Provinciale Staten controleert (vergelijk met de verhouding tussen de landsregering en tweede kamer of College van B & W en gemeenteraad). Zowel de Commissaris van de Koning als de burgermeester worden niet gekozen door ons burgers, maar benoemd. De Commissaris door de regering. De burgermeester door de Kroon, bestaande uit de Koning plus de verantwoordelijke minister. Beide aanstellingen vinden uiteraard plaats in overleg met de op dat moment ‘leidende partijen’.

Stem voor Provinciale Staten is tevens stem Eerste Kamer

Er is één onderdeel dat onze stem in de Provinciale Staten extra belangrijk maakt. En dat is dat de leden hiervan – samen met de kiescolleges in Bonaire, Sint-Eustatius en Saba – de leden van de eerste kamer kiezen. Indirect stemmen we tijdens de verkiezingen voor de Provinciale Staten dus óók voor de samenstelling van de Eerste Kamer. En wie het nieuws een beetje volgt, weet dat het Kabinet Rutte III mogelijk zijn meerderheid in de Eerste Kamer gaat verliezen. Het toppunt van de democratische macht en kracht van de burger, lijkt me.

Wat doe dat provinciaal bestuur nu eigenlijk?

Blijft over de vraag: wat betekent het provinciaal bestuur voor ons burgers? Wat doen ze precies? Het landelijk bestuur wordt dagelijks gevolgd in de media; het optreden van de gemeente is direct van invloed op ons dagelijkse bestaan. Het provinciale bestuur lijkt meer op de achtergrond te opereren. De provincie heeft niet alleen vast opgelegde taken, maar deze kunnen ook in de dagelijkse praktijk ‘ontstaan’. Tevens kan de provincie zichzelf ook taken opleggen.

1. Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting

Het indelen van de beschikbare ruimte in de provincie wordt beschouwd als de belangrijkste taak van het provinciaal bestuur.
Zo bepaalt de provincie waar wegen, spoorweg- en scheepvaartverbindingen, woon- en industriegebieden, agrarische en natuurgebieden en recreatieve voorzieningen komen. Gemeentes hebben wellicht het voortouw bij dit soort initiatieven, maar ze dienen daarbij rekening te houden met de structuurvisie van de provincie. Bij verschillen van inzicht tussen bijvoorbeeld de gemeente, belanghebbende burgers en actiegroepen wordt op provinciaal niveau eerst iedereen zorgvuldig gehoord voordat er besluiten worden genomen.

2. Milieubeheer

De provincie houdt toezicht op de naleving van milieuwetten op het gebied van lucht, bodem en water. Ook houdt de provincie zich bezig met de bestrijding van verontreiniging (door bodemsanering en gebruik zuiveringsinstallaties). De provincie geeft aan waar bouwpuin, autowrakken, bedrijfsafval en ander schadelijk afval moet worden opgeslagen.
Het stimuleert gebruik van duurzame energie door bijvoorbeeld de plekken aan te wijzen waar windmolens mogen staan. Ben je dus bijvoorbeeld voor of tegen zonnepaneelparken? Stem dan vooral op een partij die in jouw richting denkt. Maar vergeet ook niet dat iedere partij in een coalitieland als Nederland altijd water bij de wijn moeten doen.

3. Samenleving & cultuur

De provincie zorgt ervoor dat er voldoende sportgelegenheden zijn voor iedereen en dat iedere plek binnen vijftien minuten bereikbaar is voor ambulances. Ook subsidieert het culturele activiteiten en is het betrokken bij herstel en behoud van karakteristieke monumenten, archeologie en bibliotheken.
De provincie ondersteunt de regionale radio en stimuleert – samen met de gemeenten – projecten voor onder andere ouderenzorg, vrijwilligerswerk en regionale patiënten en consumentenplatforms.

4. Waterstaat

De provincie is verantwoordelijk voor de provinciale waterhuishouding middels het toezicht op de Waterschappen. Die houden zich bezig met het waterpeil en de kwaliteit van het water. Denk bijvoorbeeld ook aan de controles of het water in de recreatieplassen veilig en schoon genoeg is. Dit alles onder de noemer van de Natte Waterstaat.
De provincie is ook verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van provinciale wegen, bruggen en viaducten. Dit wordt dan weer samengevat met Droge Waterstaat.

5. Economische en Agrarische zaken

Bevorderen werkgelegenheid door bevordering vestiging bedrijven. Daarbij moet de altijd lastige afweging gemaakt worden tussen werkgelegenheid en milieu.
Ondersteunen en bevorderen recreatiemogelijkheden eigen bewoners en toerisme van buiten de regio.

6. Openbaar vervoer

De provincie is verantwoordelijk voor de aanleg en onderhoud van provinciale wegen. Het speelt ook een belangrijke rol bij het organiseren van streekvervoer. Die wordt weliswaar uitgevoerd door commerciële partijen, maar de provincie heeft de belangrijke taak de mobiliteit van de inwoners te garanderen en organiseren. Middels mobiliteitsplannen met een visie voor de langere termijn en goed overleg met de vervoersmaatschappijen.

7. Toezicht op gemeenten

Begroting en jaarrekening gemeenten moeten ieder jaar worden goedgekeurd door het College van Gedeputeerde Staten.

Waar haalt de provincie het geld vandaan?

Het geld dat nodig is om al deze taken uit te voeren, krijgen ze voor een belangrijk deel van het Rijk uit het Provinciefonds. Daarnaast heeft de provincie eigeninkomsten uit bijvoorbeeld – de belangrijkste – de ‘opcenten’ op de motorrijtuigenbelasting: een toeslag op de wegenbelasting die per provincie verschilt.

Het bestuur van Nederland wordt gevormd de grootste gemene deler

Al met al is de invloed van het provinciaal bestuur op het dagelijkse leven van ons burgers behoorlijk ingrijpend. Daarom is het ook zo belangrijk dat we onze stem uitbrengen. Nogmaals niet in directe zin om ons gelijk te halen – want dat gaat toch niet gebeuren -, maar om jouw individuele steentje bij te dragen aan de toekomst van onze provincie zoals jij je die voor je ziet. En tezamen vormen we – in de vorm van de grootste gemene deler – het bestuur van de provincie. Noord-Brabant in ons geval. Stemmen dus.

En wil je weten wat de plannen zijn van de verschillende partijen? Heb je wellicht vragen? Kom dan woensdag 6 maart om 19.00 uur naar het Politiek Café bij Debatcentrum De Grens in De Pul. Tot dan.

Privacyverklaring Debatcentrum De Grens